 W sobotę 23.04.2022 r. po raz 28 będziemy obchodzić Światowy Dzień Książki i Praw Autorskich, dzień tradycyjnie poświęcony promocji literatury i czytelnictwa, a także problematyki związanej z ochroną praw autorskich.
Światowa Stolica Książki
W bieżącym roku główne obchody tego święta odbędą się w Guadalajara (Meksyk). Co roku Dyrektor Generalna UNESCO, z rekomendacji Komitetu Doradczego Światowej Stolicy Książki wybiera miasto, które staje się przez rok Światową Stolicą Książki.
Światowy Hymn KsiążkiPrzypomnijmy, że w roku 2016 takim wyróżnieniem cieszyło się polskie miasto Wrocław, gdzie narodził się Światowy Hymn Książki (muzyka: Jan Kanty Pawluśkiewicz; słowa: wiersz "Włosek poety" Tadeusza Różewicza) https://www.youtube.com/watch?v=BCjRDBt3Gok&t=1s Dlaczego Guadalajara?Na oficjalnej stronie Polskiego Komitetu ds UNESCO dowiadujemy się jaki był motyw wyboru tego meksykańskiego miasta, gdzie 23 kwietnia rozpocznie się trwające przez cały rok święto książki: wydarzenia literackie organizowane we współpracy z pisarzami latynoamerykańskimi, projekty artystyczne łączące teatr, muzykę i literaturę oraz wykorzystanie lokalnych rozgłośni radiowych do czytania i promocji poezji. "Guadalajara wybrana została Światową Stolicą Książki ze względu na wdrażany tam kompleksowy plan działań związanych z książką jako narzędziem kreowania pozytywnych zmian społecznych, zwalczania przemocy i budowania kultury pokoju. Program koncentruje się na trzech celach strategicznych: odzyskiwaniu przestrzeni publicznych za pomocą różnego rodzaju zajęć i wydarzeń czytelniczych, organizowanych w parkach i innych miejscach publicznych, wzmacnianiu więzi i spójności społecznej poprzez organizację warsztatów czytania i pisania dla dzieci oraz budowanie tożsamości lokalnej poprzez wzmacnianie więzi międzypokoleniowych poprzez promocję opowiadania historii i poezji ulicznej. Guadalajara od 2017 roku jest Miastem Kreatywnym UNESCO w dziedzinie sztuki mediów i jako takie jest m.in. organizatorem Międzynarodowych Targów Książki. W swojej przyszłej działalności miasto zamierza wykorzystywać zasoby kulturalne, takie jak biblioteki, czytelnie, księgarnie do realizacji programów zapobiegania przemocy, promocji praw człowieka, równości płci i kultury pokoju, a co za tym idzie – szeroko pojętych transformacji społecznych." https://www.youtube.com/watch?v=qUHYEMhZnYo Trochę historii...
Dlaczego wybrano dzień 23 kwietnia? Data ta jest symboliczna dla literatury światowej, dzień ten upamiętnia śmierć jednych z najwybitniejszych pisarzy renesansu: angielskiego dramaturga Williama Shakespeare`a (m.in. "Romeo i Julia", "Hamlet", "Makbet") i hiszpańskiego autora "Don Kichota" Miguela Cervantes`a. Na dzień 23 kwietnia przypadają także rocznice urodzin czy śmierci innych wybitnych światowych pisarzy.
Pomysłodawcą święta książki był Vincente Clavel Andrés wydawca z Walencji, pierwszy raz obchodzono je w 1926 roku, a od 1964 roku świętowano we wszystkich krajach hiszpańskojęzycznych. Znakiem rozpoznawczym tego dnia, oprócz książek, stały się czerwone róże, którymi mężczyźni obdarowywali kobiety w zamian za otrzymane książki. Dlaczego róże? Dzień 23 kwietnia nierozerwalnie związany jest z uroczystymi obchodami dnia św. Jerzego. Jak głosi legenda, czerwone róże to krople krwi smoka zabitego przez świętego rycerza w obronie księżniczki, która miała być oddana na pożarcie przez bestię w zamian za dostęp do źródła wody tak potrzebnej okolicznym mieszkańcom. Św. Jerzy pokonał smoka zyskując wdzięczność uratowanej córki monarchy. Tyle legenda, z historycznego punktu widzenia wiemy, że św. Jerzy był postacią z krwi i kości. Urodzony w III wieku w Kapadocji był żołnierzem, chrześcijaninem, który nie wyparł się wiary, z tego powodu został ścięty mieczem 23 kwietnia ok. 303-305 roku w czasach prześladowania chrześcijan. Legenda o tym męczenniku powstała w formie średniowiecznego romansu, a św. Jerzy stał się patronem kilku krajów, krzyż św. Jerzego widnieje na flagach państw (np. Anglii, Gruzji), wiele krajów ustanowiło order czy medal pod wezwaniem imienia tego męczennika (np. Bawaria, Sycylia, Parma). https://www.youtube.com/watch?v=gGBvK7B2eEAŚwiatowy Dzień Książki i Praw Autorskich proklamowany został w 1995 roku, na 28. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO. W dwudziestym pierwszym wieku obchodzony jest w ponad stu krajach na świecie. To wielkie święto książki, twórców, wydawnictw, księgarzy i także nas, czytelników.
Ochrona praw autorskich
Prawo do ochrony swojej własności intelektualnej musi mieć każdy twórca. Pierwszą umową w sprawie respektowania praw autorskich między suwerennymi krajami była konwencja berneńska, która powstała z inspiracji francuskiego pisarza Victora Hugo ("Nędznicy", "Katedra Marii Panny w Paryżu") i zawarta została w Bernie w 1886 roku. W Polsce prawo do własności intelektualnej obowiązuje od 1919 roku, a znowelizowane przepisy ustanowiono w 1994 roku. Światowa Organizacja Własności Intelektualnej jest jedną z 16 organizacji wyspecjalizowanych ONZ, która zajmuje się koordynacją i tworzeniem regulacji dotyczących systemu ochrony własności intelektualnej.
Czym jest własność intelektualna?
To wytwór ludzkiego umysłu, wynik pracy twórczej (wynalazki, utwory literackie, muzyczne, plastyczne i in.) Ludzie zawsze korzystali z dorobku pokoleń: tradycji, kultury i sztuki, należy jednak pamiętać o prawach każdego twórcy do swojej intelektualnej własności. Plagiat (z łaciny: kradzież) to nic innego jak podpisanie się - pod cudzym utworem czy osiągnięciem - własnym nazwiskiem. Dochodzi do niego, gdy bez zaznaczenia autorstwa przytacza się cudzy tekst, pracę artystyczną. Miejmy w poszanowaniu wytwór pracy intelektualnej innych i korzystając z nich, zawsze podawajmy autora i źródło, z którego korzystamy. |
